Pracodawca powinien wszystkich swoich pracowników traktować równo, a wyjątki od tej zasady szczegółowo określają przepisy prawa pracy.

Dyskryminacja jako postać nierównego traktowania oznacza zróżnicowanie sytuacji prawnej pracownika w oparciu o niedozwolone kryteria. Kodeks pracy zabrania nierównego traktowania pracowników w sferze nawiązania i rozwiązania stosunku pracy, warunków zatrudnienia, awansowania i dostępu do szkoleń w celu podnoszenia kwalifikacji. Przepisy prawa pracy zabraniają pracodawcy nierównego traktowania swoich pracowników ze względu m.in. na: płeć, wiek, niepełnosprawność, rasę, religię, narodowość, przekonania polityczne, przynależność związkową, pochodzenie etniczne, wyznanie, orientację seksualną, a także ze względu na zatrudnienie na czas określony lub nieokreślony albo w pełnym lub w niepełnym wymiarze czasu pracy. Dyskryminacja stanowi kwalifikowaną postać nierównego traktowania, gdyż nie każdy przejaw nierównego traktowania wyczerpuje znamiona dyskryminacji. 

Dyskryminacja może przejawiać się w różnych formach i sytuacjach, a zachodzi m.in. w sytuacji, gdy:

  •  kobieta jest zmuszana, nawet już w trakcie rekrutacji, do oświadczenia, że nie zajdzie w ciążę lub też nie wyjdzie za mąż w określonym przedziale czasowym;
  •  pracownik ma mniej korzystne warunki zatrudnienia na określonym stanowisku – w porównaniu z pracownikami  posiadającymi podobne kwalifikacje, staż i doświadczenie;  
  •  pracodawca odmawia awansu, podwyżki lub udziału w szkoleniu lub w kursie z powodu, który nie ma związku z jakością pracy, a dotyczy np. płci, wyznania, pochodzenia, wieku itd.;
  •  ktoś żartuje na temat Twojej religii, narodowości, przynależności etnicznej czy dotyczy to innego, niezależnego od Ciebie powodu (np. niepełnosprawności);
  •  pracodawca podejmuje swoje decyzje lub zwalnia pracownika w oparciu o odmienne poglądy polityczne lub religijne pracownika;
  •  pracodawca narusza godność i upokarza pracownika, np. poprzez mobbing
  •  dochodzi do molestowania seksualnego, kiedy to pracownik jest zmuszany do wysłuchiwania żartów o tematyce seksualnej, gdy spotyka się w miejscu pracy
    z dwuznacznymi komentarzami, jest nagabywany, a przede wszystkim bombardowany dyskusjami o podtekście seksualnym, których sobie nie życzy…
     

Przejawów nierównego traktowania może być więcej, a także mogą one również przyjmować różne formy. Jeśli pracownik doświadcza dyskryminacji, wtedy przysługuje mu roszczenie o:  

  •  odszkodowanie – w kwocie nie niższej niż wysokość minimalnego wynagrodzenia za pracę (2100 zł. w 2018 r. , a 2250 zł. w 2019 r.) do wysokości poniesionej szkody;  
  •  zadośćuczynienie – z powodu krzywdy pracownika, której doznał przez dyskryminację, np. za ujemne przeżycia i cierpienia psychiczne lub uszczerbek na zdrowiu psychicznym. 
  •  dopełnienie czynności potrzebnych do usunięcia skutków naruszenia prawa – w szczególności poprzez złożenie oświadczenia odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie,  np. przeproszenie pracownika przez pracodawcę 

Ponadto, w zależności od okoliczności sprawy, możliwe jest również dochodzenie innych roszczeń  (obok roszczeń odszkodowawczych i roszczeń niematerialnych wskazanych powyżej, wśród których można wymienić następujące:

  •  odszkodowanie lub zadośćuczynienie z tytułu mobbingu,
  •  odszkodowanie z tytułu innych zdarzeń związanych ze stosunkiem pracy, np. odszkodowanie za bezzasadne wypowiedzenie umowy o pracę,
  •  o sprostowanie świadectwa pracy i inne

Jednocześnie, niezależnie od dochodzonego odszkodowania i zadośćuczynienia z powodu dyskryminacji, Państwowa Inspekcja Pracy może nałożyć na pracodawcę grzywnę do 5000 złotych z tytułu ciężkiego naruszenia przepisów prawa pracy.  

Ponadto, zgodnie z przepisami prawa karnego,  złośliwe lub uporczywe naruszanie praw pracownika jest zagrożone grzywną, karą ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2. 

Jeśli nie wiesz czy w pracy jesteś dyskryminowany i co możesz w takiej sytuacji zrobić, to zasięgnij rady adwokata w celu należytej obrony przysługujących Ci praw pracowniczych !