Zasada wolności wypowiedzi w demokratycznym państwie prawa w toku debaty politycznej i społecznej nie ma charakteru absolutnego, a jednym z jej ograniczeń jest przede wszystkim zapewnienie ochrony dobra osobistego w postaci dobrego imienia osoby krytykowanej. Ochronie prawnej w trakcie kampanii wyborczej w tzw. trybie wyborczym podlegają roszczenia związane z podaniem nieprawdziwych informacji. Kodeks wyborczy poprzez instytucję zawartą w art. 111 Kodeksu wyborczego ma na celu ochronę dóbr osobistych kandydatów oraz prawo wyborców do bycia nieokłamywanym w trakcie kampanii. Kodeks wyborczy dąży więc zarówno do ochrony kandydatów i wyborców, ich praw informacyjnych oraz uprawnień do świadomego podjęcia decyzji.  W postępowaniu w trybie wyborczym według art. 111 § 1 kodeksu wyborczego (znacznie szybszym) podlegają weryfikacji  konkretne informacje czyli fakty (które mogą być zweryfikowane jako prawdziwe albo fałszywe), a nie podlegają natomiast weryfikacji oceny, nawet nieprzychylne i naruszające dobre imię i cześć wnioskodawcy. Jednakże zasady uczciwej konkurencji wyborczej oraz ochrona dóbr osobistych kandydatów w wyborach obowiązują nawet w przypadku gdy nieprawdziwe lub niesprawdzone informacje, a budujące negatywny wizerunek kandydata (na radnego) w oczach wyborców sa przytaczane w artykułach prasowych przez dziennikarzy.  

Zgodnie z art. 111 § 1 ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. Kodeks wyborczy (Dz. U. 2011.21.112), jeżeli rozpowszechniane, w tym również w prasie w rozumieniu ustawy z dnia 26 stycznia 1984 r. – Prawo prasowe (Dz. U. Nr 5, poz. 24, z późn. zm.), materiały wyborcze, w szczególności plakaty, ulotki i hasła, a także wypowiedzi lub inne formy prowadzonej agitacji wyborczej, zawierają informacje nieprawdziwe, kandydat lub pełnomocnik wyborczy zainteresowanego komitetu wyborczego ma prawo wnieść do sądu okręgowego wniosek o wydanie orzeczenia:

  1. zakazu rozpowszechniania takich informacji;
  2. przepadku materiałów wyborczych zawierających takie informacje;
  3. nakazania sprostowania takich informacji;
  4. nakazania publikacji odpowiedzi na stwierdzenia naruszające dobra osobiste;
  5. nakazania przeproszenia osoby, której dobra osobiste zostały naruszone;
  6. nakazania uczestnikowi postępowania wpłacenia kwoty do 100.000 złotych na rzecz organizacji pożytku publicznego.

 Warunkiem dochodzenia wskazanych powyżej roszczeń w trybie wyborczym jest zatem rozpowszechnianie nieprawdziwych informacji za pomocą materiałów wyborczych, a także wypowiedzi lub innych form agitacji wyborczej. Sąd okręgowy ma obowiązek rozpoznania takiego wniosku w ciągu 24 godzin w trybie postępowania nieprocesowego. Omawiane postępowanie w odróżnieniu od procesu jest mniej sformalizowane. Sąd najczęściej rozpoznaje wniosek na rozprawie, na której przesłuchuje uczestników postępowania, ewentualnie przeprowadza postępowanie dowodowe z dokumentów, nagrań i wydaje orzeczenie. Orzeczenie w formie postanowienia wydawane jest przez sąd. Postanowienie kończące postępowanie w sprawie sąd niezwłocznie doręcza wraz z uzasadnieniem osobie zainteresowanej i zobowiązanemu do wykonania postanowienia sądu. Osoba niezadowolona z orzeczenia sądu może wnieść zażalenie na wyrok sądu I instancji do sądu apelacyjnego. Termin na wniesienie zażalenia wynosi jednak tylko 24 godziny. Podobnie sąd apelacyjny ma jedynie kolejne 24 godziny na jego rozpatrzenie. Rozstrzygnięcie sądu apelacyjnego jest ostateczne i nie przysługuje od niego skarga kasacyjna do Sądu Najwyższego.

 Ponadto, niezależnie jednak od trybu wyborczego, Kodeks wyborczy nie zamyka drogi do dochodzenia swoich roszczeń przez kandydatów w zwykłym postępowaniu zarówno w procedurze karnej, jak i cywilnej. W szczególności, gdy kandydat poczuł się zniesławiony, to może również dodatkowo w trybie postępowania cywilnego w normalnej procedurze dochodzić swoich roszczeń. W grę może wchodzić odszkodowanie. Jeśli natomiast jakieś zdarzenie ma charakter przestępstwa, możliwe jest także ściganie w trybie karnym z oskarżenia prywatnego !